Bütün canlı varlıklar gibi kanaryalar da, anne ve babalarından belirli bir öz almaktadır. Yumurta daha erkek tarafından ilk döllenirken, babanın özellikleri geçmiş olur. Yumurtanın içinde saklı duran yaşam tomurcuğunda, elverişli koşullar altında çıkacak kanaryanın tüm özellikleri belli olur. Anne ve babanın, yumurtadan çıkacak olan yavrularında ne oranda görüleceği kalıtım yasaları ile belirlenmiştir. Bu, anne ve babanın döllenen yumurtaya verdikleri genlerin, yani kalıtım özlerinin birbirlerine karşı olan etkinlikleridir.
Bu genlerin bir kısmı baskın olan özellikteki genlerdir. Diğer bir kısmı ise altkın olan genlerdir. (Genetik bilimde, baskın özellikli genlere “başat” altkın özellikli genlere de “çekinik” denmektedir.) Bu nedenle altkın özelliği bulunan iki kanaryanın çiftleşmesinden yine altkın özellikli yavrular elde edilir. Buna karşılık, baskın özellikteki bir kanarya ile altkın özelliklere sahip bir kanarya çiftleştiğinde şu sonuçların olma ihtimali vardır:
Bunları sıralamak gerekirse
- Baskın genlere sahip kanaryada, iki baskın gen varsa, yumurtadan çıkacak yavruların hepsi baskın özellikli olur.
- Baskın özellikteki kanaryada, bir baskın bir altkın gen varsa, yumurtadan çıkacak olan yavruların yarısı baskın yarısı altkın olacaktır.
Baskın özellikte iki kanarya çiftleştirildiğinde üç durum ortaya çıkma ihtimali vardır:
- Her iki kanaryada da baskın çift gen varsa, yumurtadan çıkacaak olan yavruların tümü baskın olacaktır.
- Dişi veya erkek kanaryadan birinde baskın çift gen varsa, çıkacak bütün yavrular baskın nitelikli olacaktır.
- Dişi ve erkekte de bir baskın bir altkın gen varsa, çıkacak yavruların 3/4’ü baskın özellikli olacaktır. (Baskın-başat; altkın-çekinik özellik karşılığı olarak kullanılmıştır.)
Bu teorik bilgileri örnekleyecek olursak:
%100 Yorkshire cinsi kanarya yavruları almak isteyen bir üreticinin çiftleşmeye sokacağı dişi ve erkeğin seceresini yani soyunu bilmesi gerekir. Öyle ki, bu çiftin ataları en azından iki göbek safkan yorkshire olmalıdır. Aksi halde elde edilecek yavruların bir kısmının melez olma olasılığı doğar. Bu bir Norwich cinsi kanarya için de böyledir. Malinua cinsi kanarya için de böyledir. Yani aynı kurallar, tüy rengi için de, beden biçimi için de, ötüş niteliği için de geçerlidir.
